Chồng dây là gì?

Chồng dây là kỹ thuật gom dây leo núi thành một đống gọn gàng trên tấm lót để dây không bị rối, bẩn và mòn, giúp thao tác an toàn và nhanh chóng.

Chồng dây (rope stack hoặc flaking) là một kỹ thuật quản lý dây cơ bản trong leo núi. Bạn sẽ kéo dây từ đầu này đến đầu kia và xếp nó thành một đống gọn gàng trên tấm lót hoặc túi đựng dây. Thao tác này đảm bảo dây không bị xoắn, rối hay bám bẩn khi bạn chuẩn bị cho một lượt leo. Đây là kỹ năng nền tảng giúp quá trình leo của bạn diễn ra suôn sẻ và an toàn.

Khi leo thể thao (sport climbing) tại các địa điểm như Hữu Lũng ở Lạng Sơn, bạn thường xuyên phải di chuyển giữa các tuyến leo. Chồng dây đúng cách giúp bạn thu dọn và chuẩn bị cho tuyến tiếp theo một cách hiệu quả, tiết kiệm thời gian và sức lực.

Áp dụng kỹ thuật chồng dây mang lại nhiều lợi điểm thiết thực cho cả người leo và người hỗ trợ (belayer).

Bảo vệ tuổi thọ của dây

Mặt đất tại các chân vách đá thường có nhiều cát, bụi bẩn và sỏi nhỏ. Khi dây tiếp xúc trực tiếp với mặt đất, các hạt này sẽ len lỏi vào lõi dây, hoạt động như giấy nhám và làm mòn sợi dây từ bên trong. Chồng dây trên một tấm lót (tarp) hoặc túi đựng dây chuyên dụng (rope bag) tạo ra một lớp ngăn cách, giữ cho dây của bạn luôn sạch sẽ và kéo dài tuổi thọ sử dụng.

Giảm thiểu tình trạng rối dây

Một cuộn dây bị rối là nguyên nhân gây chậm trễ và tiềm ẩn nguy hiểm. Khi dây được chồng đúng cách, nó sẽ tuột ra khỏi đống dây một cách trơn tru, không bị vướng mắc. Điều này đặc biệt quan trọng khi người leo cần thêm dây gấp hoặc khi bạn đang hạ người leo xuống. Dây chạy mượt mà giúp người hỗ trợ tập trung hoàn toàn vào việc kiểm soát an toàn.

Tăng hiệu quả và tốc độ

Sau khi hoàn thành một tuyến leo, việc thu dọn trở nên đơn giản hơn. Bạn chỉ cần gom các góc của tấm lót lại, cuộn tròn và đặt vào ba lô. Quá trình này nhanh hơn nhiều so với việc phải gỡ rối và cuộn dây lại từ đầu. Nó giúp bạn tiết kiệm thời gian quý báu để nghỉ ngơi hoặc thử sức ở một tuyến leo khác.

Kỹ thuật chồng dây khá đơn giản. Bạn chỉ cần làm theo các bước sau để có một đống dây hoàn hảo.

Chuẩn bị dụng cụ

Bạn cần chuẩn bị:

• Dây leo núi của bạn.
• Một túi đựng dây hoặc một tấm lót sạch.

Các bước thực hiện

1. Trải tấm lót hoặc mở hoàn toàn túi đựng dây trên một mặt phẳng tương đối bằng phẳng gần khu vực leo.
2. Tìm một đầu dây và đặt nó vào trung tâm tấm lót. Nếu dùng túi đựng dây, hầu hết các túi đều có một quai nhỏ (tie-in loop) để bạn buộc đầu dây này vào. Việc này giúp bạn dễ dàng tìm thấy đầu dây khi cần.
3. Đứng hoặc ngồi bên cạnh tấm lót, bắt đầu kéo phần dây còn lại. Dùng một tay kéo dây, tay kia vuốt nhẹ để dây chạy qua.
4. Thả từng đoạn dây bạn kéo được xuống tấm lót. Hãy để dây rơi tự nhiên và chồng lên nhau thành một đống. Đừng cố xếp chúng thành những vòng tròn đều đặn. Mục tiêu là tạo ra một đống lộn xộn có kiểm soát.
5. Tiếp tục quá trình cho đến khi bạn kéo đến đầu dây cuối cùng. Đầu dây này sẽ nằm trên cùng của đống dây, sẵn sàng để buộc vào đai an toàn của người leo.

Tránh những lỗi phổ biến sau sẽ giúp bạn thực hiện kỹ thuật này một cách chính xác và an toàn.

• Chồng dây trực tiếp trên mặt đất: Luôn sử dụng tấm lót. Ngay cả khi mặt đất trông có vẻ sạch, bụi mịn và các mảnh vụn nhỏ vẫn gây hại cho dây của bạn. Ví dụ, khu vực chân vách đá ở vịnh Lan Hạ thường có cát, bạn bắt buộc phải dùng tấm lót.
• Ném hoặc quăng dây: Một số người có thói quen ném dây thành từng vòng lớn để tiết kiệm thời gian. Hành động này dễ tạo ra các nút thắt và làm dây bị rối khi tuột ra. Hãy kéo và thả dây một cách nhẹ nhàng.
• Bỏ qua việc kiểm tra dây: Quá trình chồng dây là một cơ hội tốt để bạn kiểm tra toàn bộ sợi dây. Hãy quan sát xem có bất kỳ dấu hiệu sờn, rách, biến dạng hay điểm mềm bất thường nào trên vỏ dây không.

Chồng dây (Rope Stack) và cuộn dây (Rope Coil) là hai kỹ thuật quản lý dây phục vụ cho các mục đích khác nhau.

Bạn chồng dây khi bạn đang ở chân vách đá và chuẩn bị leo. Kỹ thuật này giữ cho dây sẵn sàng để sử dụng ngay lập tức, đảm bảo dây tuột ra mượt mà cho người hỗ trợ.

Bạn cuộn dây khi kết thúc buổi leo và cần di chuyển hoặc cất giữ. Cuộn dây giúp bó gọn sợi dây để bạn dễ dàng cho vào ba lô hoặc mang trên vai. Một cuộn dây gọn gàng sẽ không bị vướng vào cây cối khi bạn đi bộ trong rừng để đến điểm leo ở Mai Châu, Hòa Bình.

Có cần túi đựng dây chuyên dụng để chồng dây không?

Không, bạn dùng được bất kỳ tấm lót sạch nào, nhưng túi chuyên dụng giúp việc di chuyển và sắp xếp tiện lợi hơn.

Chồng dây có làm dây bị xoắn không?

Không, chồng dây đúng cách giúp giảm xoắn dây vì dây được thả tự nhiên thay vì cuộn tròn theo một chiều.

Khi nào tôi nên chồng dây thay vì cuộn dây?

Bạn nên chồng dây khi chuẩn bị leo tại chân vách đá và cuộn dây khi kết thúc buổi leo để vận chuyển.

Thực hành kỹ thuật chồng dây thường xuyên sẽ giúp bạn thao tác nhanh và an toàn hơn trong mỗi chuyến đi. Một sợi dây được quản lý tốt là một yếu tố quan trọng cho một buổi leo thành công.

Xem các loại dây leo núi và túi đựng dây chất lượng tại WeTrek.vn.