Đánh giá rủi ro là gì?

Đánh giá rủi ro là quá trình xác định mối nguy, phân tích hậu quả và lên kế hoạch phòng ngừa để đảm bảo an toàn trong các chuyến đi.

Đánh giá rủi ro là một kỹ năng thiết yếu cho bất kỳ ai tham gia hoạt động ngoài trời. Nó không phải là việc làm bạn sợ hãi hay chùn bước. Thay vào đó, nó giúp bạn chuẩn bị tốt hơn, tự tin hơn và tận hưởng chuyến đi một cách trọn vẹn. Quá trình này giúp bạn nhận diện trước các tình huống nguy hiểm, từ đó xây dựng các phương án ứng phó hiệu quả. Một kế hoạch tốt sẽ giảm thiểu khả năng xảy ra sự cố và hạn chế tối đa thiệt hại nếu sự cố xảy ra. Nó biến bạn từ một người đi chơi thụ động thành một người tham gia chủ động, kiểm soát được hành trình của mình.

Quy trình đánh giá rủi ro bao gồm 5 bước logic. Bạn có thể áp dụng quy trình này cho mọi hoạt động, từ một buổi dã ngoại trong ngày đến một chuyến leo núi nhiều ngày.

Mối nguy là bất cứ điều gì có khả năng gây hại. Bạn cần liệt kê tất cả các mối nguy tiềm ẩn liên quan đến hoạt động và địa điểm của bạn. Hãy suy nghĩ về các yếu tố sau:

- Địa hình: Vách đá dựng đứng, dốc trơn trượt, sông suối chảy xiết, hang động tối.

- Thời tiết: Mưa lớn đột ngột, sương mù dày đặc, nắng gắt, giông sét, gió mạnh.

- Con người: Lạc đường, kiệt sức, say nắng, hạ thân nhiệt, chấn thương, thiếu kinh nghiệm.

- Sinh vật: Rắn, côn trùng, vắt, động vật hoang dã.

- Trang bị: Hỏng hóc, thiếu hoặc không phù hợp.

Sau khi liệt kê các mối nguy, bạn cần xác định ai trong đoàn có thể bị ảnh hưởng và họ sẽ bị ảnh hưởng như thế nào. Một người mới đi lần đầu sẽ có nguy cơ kiệt sức cao hơn một người có kinh nghiệm. Một người có tiền sử bệnh tim sẽ bị ảnh hưởng bởi độ cao khác với người khác. Việc này giúp bạn cá nhân hóa các biện pháp phòng ngừa cho từng thành viên trong đoàn.

Rủi ro là khả năng một mối nguy gây ra tác hại. Bạn đánh giá rủi ro dựa trên hai yếu tố: khả năng xảy ra và mức độ nghiêm trọng. Ví dụ, khả năng bị vắt cắn khi đi rừng ở Việt Nam là cao, nhưng mức độ nghiêm trọng thấp. Khả năng bị sét đánh là thấp, nhưng mức độ nghiêm trọng lại cực kỳ cao.

Với mỗi rủi ro đã xác định, bạn cần đưa ra các biện pháp phòng ngừa. Ví dụ:

- Rủi ro lạc đường: Mang theo GPS, bản đồ, la bàn và học cách sử dụng.

- Rủi ro thời tiết xấu: Kiểm tra dự báo thời tiết, mang áo mưa, áo ấm.

- Rủi ro chấn thương: Mang bộ sơ cứu, di chuyển cẩn thận trên địa hình khó.

Một kế hoạch chỉ có giá trị khi được thực hiện. Hãy ghi lại kết quả đánh giá của bạn, dù chỉ là vài gạch đầu dòng trong sổ tay hoặc ghi chú trên điện thoại. Quan trọng hơn, hãy chia sẻ kế hoạch này với tất cả thành viên trong đoàn. Mọi người cần biết các rủi ro và vai trò của mình trong việc phòng ngừa chúng. Phổ biến kế hoạch trước chuyến đi để mọi người cùng chuẩn bị.

Môi trường ngoài trời luôn thay đổi. Một cơn mưa bất chợt có thể biến con đường mòn dễ đi thành một con dốc trơn trượt nguy hiểm. Tình trạng sức khỏe của một thành viên có thể thay đổi trong chuyến đi. Bạn cần liên tục quan sát, xem xét lại đánh giá của mình và điều chỉnh kế hoạch cho phù hợp với tình hình thực tế.

- Trekking Tà Năng - Phan Dũng: Các mối nguy chính bao gồm lạc đường do nhiều ngã rẽ, say nắng do địa hình đồi trọc, và mất nước. Biện pháp phòng ngừa là thuê porter thông thạo địa hình, mang đủ nước và thiết bị che nắng.

- Leo Fansipan: Rủi ro chính là sốc độ cao (AMS), hạ thân nhiệt do nhiệt độ giảm mạnh và thời tiết thay đổi nhanh. Biện pháp là di chuyển từ từ để cơ thể thích nghi, mang đủ quần áo ấm, áo mưa và theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu của AMS.

- Chèo kayak trên vịnh Hạ Long: Mối nguy đến từ thủy triều, dòng chảy, gió mạnh bất ngờ và va chạm với tàu du lịch. Biện pháp là kiểm tra lịch thủy triều, mặc áo phao đúng quy cách và luôn đi theo nhóm, tránh xa luồng di chuyển của tàu lớn.

Trang bị phù hợp là một phần quan trọng của kế hoạch phòng ngừa rủi ro. Dưới đây là danh sách các thiết bị bạn cần xem xét:

- Thiết bị định vị: Máy GPS, đồng hồ có GPS, la bàn, bản đồ giấy.

- Bộ sơ cứu y tế: Đầy đủ các vật dụng cần thiết để xử lý các chấn thương thông thường.

- Quần áo phù hợp: Áo khoác chống nước, chống gió, áo giữ nhiệt, quần áo nhanh khô.

- Giày chuyên dụng: Giày trekking có độ bám tốt, bảo vệ cổ chân.

- Thiết bị liên lạc: Điện thoại vệ tinh hoặc thiết bị nhắn tin vệ tinh cho những nơi không có sóng di động.

- Đèn pin: Luôn mang theo đèn pin dự phòng và pin.

Phân biệt mối nguy và rủi ro?

Mối nguy là nguồn gốc gây hại, còn rủi ro là khả năng mối nguy đó gây ra tác hại.

Đi trek trong ngày có cần đánh giá rủi ro không?

Bạn luôn cần đánh giá rủi ro cho mọi chuyến đi, dù đó là một quá trình nhanh trong đầu.

Ai chịu trách nhiệm đánh giá rủi ro trong nhóm?

Trưởng nhóm chịu trách nhiệm chính, nhưng mỗi thành viên đều cần tham gia và nhận thức.

Xem các loại trang bị an toàn và sinh tồn tại WeTrek.vn.