Thời gian nghỉ mặt nước (Surface Interval) là khoảng thời gian bạn ở trên cạn hoặc trên thuyền giữa hai lần lặn, giúp cơ thể thải nitơ an toàn.
Định nghĩa Thời gian nghỉ mặt nước (Surface Interval)
Thời gian nghỉ mặt nước (Surface Interval) là tổng thời gian bạn ở trên mặt nước sau khi kết thúc một lần lặn và trước khi bắt đầu lần lặn tiếp theo. Khoảng nghỉ này bắt đầu tính ngay khi bạn lên khỏi mặt nước và kết thúc khi bạn bắt đầu lặn xuống cho lần lặn kế tiếp. Đây là một yếu tố an toàn bắt buộc trong lặn bình khí (scuba diving).
Mục đích chính của khoảng nghỉ này là cho phép cơ thể bạn có đủ thời gian để giải phóng lượng khí nitơ dư thừa đã tích tụ trong các mô trong lần lặn trước. Việc quản lý nitơ là nền tảng của an toàn lặn.
Tại sao Thời gian nghỉ mặt nước lại quan trọng với thợ lặn?
Khi bạn lặn, cơ thể hấp thụ khí nitơ từ không khí bạn thở trong bình. Áp suất dưới nước càng cao và bạn ở dưới đó càng lâu, lượng nitơ tích tụ trong cơ thể càng nhiều. Thời gian nghỉ mặt nước (Surface Interval) đóng vai trò then chốt trong việc giảm thiểu rủi ro từ lượng nitơ này.
- Giảm lượng nitơ dư thừa: Khi bạn trở lại mặt nước, áp suất giảm xuống. Cơ thể bạn bắt đầu quá trình thải nitơ một cách tự nhiên qua hơi thở. Một khoảng nghỉ đủ dài đảm bảo quá trình này diễn ra hiệu quả, đưa mức nitơ trong cơ thể về ngưỡng an toàn hơn trước lần lặn mới.
- Ngăn ngừa Bệnh giảm áp (Decompression Sickness - DCS): Nếu bạn lặn lần tiếp theo quá sớm, lượng nitơ từ lần lặn mới sẽ cộng dồn vào lượng nitơ còn lại từ lần lặn cũ. Điều này làm tăng nguy cơ hình thành các bong bóng khí trong máu và mô, gây ra Bệnh giảm áp, một tình trạng y tế nghiêm trọng.
- Tăng thời gian lặn cho lần tiếp theo: Thời gian nghỉ trên mặt nước càng dài, lượng nitơ tồn dư càng ít. Điều này cho phép bạn có thời gian ở dưới đáy (bottom time) lâu hơn cho lần lặn tiếp theo mà không vượt qua giới hạn an toàn.
Cách tính Thời gian nghỉ mặt nước
Thợ lặn sử dụng hai công cụ chính để theo dõi và lên kế hoạch cho Thời gian nghỉ mặt nước (Surface Interval) của mình: bảng lặn và máy tính lặn.
Sử dụng Bảng lặn (Dive Tables)
Bảng lặn là công cụ truyền thống, yêu cầu bạn tính toán thủ công. Sau lần lặn đầu tiên, bạn xác định Nhóm áp suất (Pressure Group) của mình dựa trên độ sâu và thời gian lặn. Sau đó, bạn dùng bảng thời gian nghỉ để xem Nhóm áp suất mới của bạn thay đổi như thế nào theo thời gian nghỉ. Thời gian nghỉ càng dài, nhóm áp suất càng giảm, đồng nghĩa với việc mức nitơ tồn dư thấp hơn.
Sử dụng Máy tính lặn (Dive Computers)
Máy tính lặn là phương pháp hiện đại, tự động và chính xác hơn. Thiết bị này đeo trên cổ tay và tự động theo dõi độ sâu, thời gian lặn và thời gian nghỉ của bạn. Nó liên tục tính toán mức nitơ trong cơ thể và hiển thị rõ ràng thời gian lặn không cần dừng (no-decompression limit) cho lần lặn tiếp theo. Máy tính lặn sẽ tự động bắt đầu đếm thời gian nghỉ ngay khi bạn lên mặt nước.
Ví dụ thực tế tại Việt Nam
Bạn thực hiện một chuyến lặn hai lần trong một ngày tại vùng biển Nha Trang.
Lần lặn thứ nhất, bạn xuống độ sâu 18 mét trong 40 phút để ngắm san hô. Sau khi kết thúc, bạn lên tàu và máy tính lặn bắt đầu tính Thời gian nghỉ mặt nước (Surface Interval). Bạn nghỉ ngơi, uống nước và ăn nhẹ trên tàu trong 1 giờ 30 phút. Trong suốt thời gian này, cơ thể bạn liên tục thải nitơ.
Trước khi chuẩn bị cho lần lặn thứ hai tại một địa điểm khác, bạn kiểm tra máy tính lặn. Thiết bị cho biết với thời gian nghỉ 1 giờ 30 phút, bạn có thể an toàn thực hiện lần lặn tiếp theo ở độ sâu 15 mét trong tối đa 50 phút. Nếu thời gian nghỉ của bạn chỉ có 45 phút, thời gian cho phép ở lần lặn thứ hai sẽ ngắn hơn đáng kể.
Những yếu tố ảnh hưởng đến Thời gian nghỉ mặt nước
Thời gian nghỉ tối thiểu phụ thuộc vào kế hoạch lặn của bạn. Một số yếu tố đòi hỏi bạn cần có một khoảng nghỉ dài hơn để đảm bảo an toàn.
- Độ sâu và thời gian của lần lặn trước: Lặn càng sâu và càng lâu, bạn càng tích tụ nhiều nitơ, đòi hỏi thời gian nghỉ trên mặt nước dài hơn.
- Lặn nhiều lần trong ngày: Nếu bạn thực hiện nhiều hơn hai lần lặn trong một ngày, thời gian nghỉ giữa các lần lặn sau nên dài hơn các lần lặn trước.
- Điều kiện thể chất của bạn: Các yếu tố như mệt mỏi, mất nước, hoặc cảm lạnh đều có thể ảnh hưởng đến khả năng thải nitơ của cơ thể. Bạn nên kéo dài thời gian nghỉ nếu cảm thấy không khỏe.
- Nhiệt độ nước: Lặn trong nước lạnh làm tăng nguy cơ mắc bệnh giảm áp, vì vậy bạn nên xem xét việc kéo dài thời gian nghỉ sau khi lặn ở vùng nước lạnh.
Câu hỏi thường gặp
Thời gian nghỉ mặt nước tối thiểu là bao lâu?
Không có con số cố định, thời gian nghỉ phụ thuộc vào độ sâu và thời gian của lần lặn trước đó của bạn.
Tôi có thể bỏ qua thời gian nghỉ mặt nước nếu lặn nông không?
Bạn không bao giờ được bỏ qua thời gian nghỉ mặt nước giữa hai lần lặn để đảm bảo an toàn.
Máy tính lặn có tự theo dõi thời gian nghỉ mặt nước không?
Có, máy tính lặn sẽ tự động theo dõi và tính toán an toàn dựa trên thời gian nghỉ của bạn.
Xem các mẫu máy tính lặn tại WeTrek.vn.