Nút dự phòng (Backup Knot) là gì?

Nút dự phòng (Backup Knot) là gì?

Nút dự phòng (Backup Knot) là một nút thắt bổ sung, dùng để khóa đuôi dây của nút chính, ngăn nó bị lỏng hoặc tuột ra khi chịu tải trọng.

Nút dự phòng (Backup Knot) là một thành phần an toàn cơ bản trong leo núi. Chức năng chính của nó là đảm bảo nút chính không bị trượt hoặc tự tháo ra. Khi bạn leo núi, sợi dây liên tục chịu lực căng, giãn và ma sát với đá. Những yếu tố này có thể làm cho nút chính của bạn dịch chuyển từ từ. Một Nút dự phòng (Backup Knot) được thắt đúng cách sẽ cố định phần đuôi dây thừa, loại bỏ nguy cơ này và gia tăng độ tin cậy cho toàn bộ hệ thống an toàn của bạn.

Tại sao Nút dự phòng (Backup Knot) quan trọng trong leo núi?

Trong leo núi, an toàn là ưu tiên tuyệt đối. Mọi chi tiết nhỏ đều góp phần vào sự an toàn chung. Nút dự phòng (Backup Knot) đóng một vai trò thiết yếu vì những lý do sau:

• Ngăn chặn nút chính bị lỏng: Các nút leo núi như nút số 8 (Figure-Eight knot) có thể bị lỏng sau nhiều lần chịu tải và thả lỏng. Nút dự phòng (Backup Knot) giữ cho cấu trúc của nút chính ổn định.

• Bảo vệ đuôi dây: Nó đảm bảo phần đuôi dây thừa không vô tình trượt ngược lại vào nút chính. Nếu đuôi dây quá ngắn và nút chính bị siết chặt, đuôi dây có thể bị kéo tuột hoàn toàn. Nút dự phòng (Backup Knot) ngăn chặn kịch bản nguy hiểm này.

• Tuân thủ quy tắc an toàn: Nhiều trung tâm leo núi trong nhà và các tổ chức hướng dẫn ngoài trời yêu cầu người leo phải thắt Nút dự phòng (Backup Knot) như một phần của quy trình kiểm tra an toàn bắt buộc trước khi leo.

Ví dụ thực tế tại Việt Nam, khi bạn tham gia một khóa học leo núi ở vách đá Hữu Lũng, Lạng Sơn, người hướng dẫn sẽ luôn yêu cầu bạn thắt và kiểm tra Nút dự phòng (Backup Knot) trên nút dây buộc thân của mình và của bạn leo.

Các loại Nút dự phòng (Backup Knot) phổ biến

Có nhiều cách để thắt một Nút dự phòng (Backup Knot). Hai loại thông dụng và hiệu quả nhất trong leo núi là nút Overhand kép và nút Barrel.

Nút Overhand kép (Double Overhand Knot)

Đây là loại Nút dự phòng (Backup Knot) được sử dụng rộng rãi nhất. Bạn tạo nó bằng cách quấn phần đuôi dây quanh thân dây chính hai vòng rồi siết chặt. Nút này dễ thắt, dễ kiểm tra bằng mắt và rất khó tự tuột. Nó thường được thắt sát ngay sau nút số 8 nối vào đai lưng. Nút Overhand kép cung cấp một điểm dừng chắc chắn, giữ cho nút chính không bị xê dịch.

Nút Barrel (Barrel Knot)

Nút Barrel, hay một nửa của nút câu cá kép (Double Fisherman’s Knot), là một lựa chọn khác. Nó gọn gàng hơn nút Overhand kép một chút. Cách thắt cũng tương tự nhưng tạo ra một cấu trúc nút đối xứng và đẹp mắt hơn. Nút này cũng rất an toàn và thường được các nhà leo núi kinh nghiệm ưa chuộng vì tính thẩm mỹ và hiệu quả. Nó cũng được dùng để khóa đuôi dây sau các nút nối dây để đu xuống.

Khi nào bạn cần dùng Nút dự phòng (Backup Knot)?

Bạn nên tạo thói quen sử dụng Nút dự phòng (Backup Knot) trong hầu hết các ứng dụng thắt nút quan trọng của leo núi.

• Khi buộc dây vào đai lưng: Đây là ứng dụng quan trọng nhất. Sau khi thắt xong nút số 8 để kết nối dây vào đai leo, bạn phải luôn thắt thêm một Nút dự phòng (Backup Knot) với phần đuôi dây còn lại.

• Khi nối hai sợi dây để đu dây: Khi bạn cần nối hai sợi dây để thực hiện một lần đu dây dài, nút nối chính (ví dụ như nút Flat Overhand Bend) cần được gia cố. Bạn sẽ thắt một Nút dự phòng (Backup Knot) ở mỗi đầu dây thừa để đảm bảo nút nối không thể tuột.

• Khi thiết lập trạm neo: Các nút dùng để tạo điểm neo, như nút thòng lọng (clove hitch) hoặc nút số 8 trên một vòng dây (figure-eight on a bight), cũng cần được bảo vệ bằng Nút dự phòng (Backup Knot) để đảm bảo hệ thống neo không thay đổi dưới tác động của lực.

Tại các địa điểm leo núi phổ biến như vịnh Lan Hạ, Cát Bà, việc sử dụng Nút dự phòng (Backup Knot) khi thiết lập neo trên thuyền hoặc trên vách đá là một kỹ năng sống còn.

Những lưu ý khi sử dụng Nút dự phòng (Backup Knot)

Để Nút dự phòng (Backup Knot) phát huy hiệu quả tối đa, bạn cần chú ý một vài điểm quan trọng.

• Thắt nút gọn gàng: Một nút thắt được sắp xếp các vòng dây ngay ngắn sẽ dễ kiểm tra và siết chặt hơn. Nút lộn xộn có thể che giấu lỗi sai và dễ bị mắc vào đá hoặc các thiết bị khác.

• Siết chặt vừa đủ: Bạn cần siết nút đủ chặt để nó không bị lỏng, nhưng không nên dùng hết sức để siết. Một Nút dự phòng (Backup Knot) bị siết quá chặt sẽ rất khó tháo ra sau khi chịu tải trọng, đặc biệt là khi dây bị ướt.

• Đặt nút đúng vị trí: Nút dự phòng (Backup Knot) nên được thắt ngay sát nút chính. Khoảng cách quá xa sẽ làm giảm hiệu quả của nó. Vị trí lý tưởng là nút dự phòng chạm nhẹ vào nút chính.

• Luôn kiểm tra hai lần: Trước mỗi lần leo, hãy tự kiểm tra nút của mình và kiểm tra chéo cho bạn leo. Đây là quy tắc vàng trong leo núi giúp phát hiện sớm các sai sót.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Có phải lúc nào cũng cần Nút dự phòng (Backup Knot) không?

Hầu hết các tình huống leo núi đều yêu cầu nút dự phòng để đảm bảo an toàn tối đa.

Đuôi dây cần dài bao nhiêu sau khi thắt Nút dự phòng (Backup Knot)?

Đuôi dây nên dài tối thiểu 10 cm sau khi hoàn tất nút dự phòng.

Nút dự phòng (Backup Knot) có làm yếu dây không?

Không, một nút dự phòng thắt đúng cách không làm giảm sức mạnh của hệ thống dây.

An toàn trong leo núi đến từ việc trang bị kiến thức đúng và sử dụng thiết bị phù hợp. Xem các loại Dây leo núi tại WeTrek.vn.