Nhà vệ sinh dã ngoại là gì?

Nhà vệ sinh dã ngoại là thiết bị di động giúp bạn xử lý chất thải cá nhân an toàn, hợp vệ sinh khi đi trekking, cắm trại ở nơi không có toilet.

Nhà vệ sinh dã ngoại là một hệ thống hoặc dụng cụ cho phép bạn quản lý và xử lý chất thải của con người một cách có trách nhiệm ngoài trời. Các thiết bị này được thiết kế để bảo vệ môi trường, ngăn ngừa ô nhiễm nguồn nước và giảm thiểu tác động của con người lên thiên nhiên. Chúng có nhiều hình dạng khác nhau, từ những dụng cụ đơn giản như xẻng đào hố đến các hệ thống bồn cầu di động phức tạp hơn.

Mục tiêu chính của nhà vệ sinh dã ngoại là tuân thủ nguyên tắc Leave No Trace (Không để lại dấu). Việc này đảm bảo các khu vực hoang dã luôn sạch sẽ cho những người đến sau và bảo vệ hệ sinh thái địa phương.

Sử dụng nhà vệ sinh dã ngoại đúng cách mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cả bạn và môi trường tự nhiên. Tầm quan trọng của nó thể hiện qua các yếu tố sau:

• Bảo vệ môi trường: Chất thải của con người chứa nhiều vi khuẩn có hại. Nếu không được xử lý đúng cách, chúng làm ô nhiễm nguồn nước ngầm, sông, suối và gây hại cho động vật hoang dã. Việc sử dụng nhà vệ sinh dã ngoại ngăn chặn sự lây lan ô nhiễm này.

• Đảm bảo sức khỏe và vệ sinh: Xử lý chất thải bừa bãi tạo điều kiện cho vi khuẩn và mầm bệnh phát triển. Điều này có thể gây ra các bệnh về đường tiêu hóa cho cộng đồng. Nhà vệ sinh dã ngoại giúp cô lập chất thải, giữ gìn vệ sinh chung.

• Tôn trọng người khác: Không ai muốn cắm trại hoặc đi trekking qua một khu vực đầy chất thải và giấy vệ sinh. Sử dụng nhà vệ sinh dã ngoại thể hiện sự tôn trọng của bạn đối với những người cùng tham gia hoạt động ngoài trời.

• Tuân thủ quy định: Nhiều vườn quốc gia và khu bảo tồn thiên nhiên ở Việt Nam và trên thế giới có quy định nghiêm ngặt về việc xử lý chất thải. Mang theo thiết bị phù hợp giúp bạn tuân thủ luật và tránh bị phạt.

Khi lựa chọn nhà vệ sinh dã ngoại, bạn cần xem xét các thông số kỹ thuật để phù hợp với nhu cầu chuyến đi.

• Loại hình: Gồm ba loại chính là hệ thống đào hố (cathole), túi vệ sinh dùng một lần (WAG bag) và bồn cầu di động (portable toilet). Hệ thống đào hố phù hợp cho trekking. Túi dùng một lần lý tưởng cho các khu vực nhạy cảm. Bồn cầu di động thích hợp cho cắm trại bằng xe hơi.

• Trọng lượng và kích thước: Đối với trekking, một chiếc xẻng nhẹ (dưới 100g) là lựa chọn tối ưu. Bồn cầu di động nặng từ 2-5kg, chỉ phù hợp khi có phương tiện vận chuyển.

• Dung tích: Bồn cầu di động thường có dung tích bình chứa chất thải từ 10-20 lít, đủ dùng cho một gia đình nhỏ trong 2-3 ngày. Túi vệ sinh được thiết kế cho một lần sử dụng.

• Chất liệu: Xẻng dã ngoại thường làm từ nhôm, titan hoặc nhựa cứng để bền và nhẹ. Bồn cầu di động làm từ nhựa HDPE hoặc PP, dễ dàng làm sạch và chịu được va đập.

Lựa chọn đúng loại nhà vệ sinh dã ngoại phụ thuộc vào hoạt động, số lượng người và địa điểm của bạn.

Dựa vào loại hình hoạt động

• Trekking, leo núi: Ưu tiên sự gọn nhẹ. Một chiếc xẻng dã ngoại để đào hố mèo (cathole) là đủ. Bạn nên chọn xẻng làm từ titan hoặc nhôm để giảm trọng lượng ba lô.

• Cắm trại bằng ô tô (Car Camping): Sự thoải mái được đặt lên hàng đầu. Một chiếc bồn cầu di động có bình chứa nước xả và ngăn chứa chất thải riêng biệt là lựa chọn tốt. Nó mang lại trải nghiệm gần giống như ở nhà.

• Chèo thuyền, SUP: Túi vệ sinh dùng một lần hoặc bồn cầu di động nhỏ gọn là phù hợp. Những thiết bị này giúp bạn không làm ô nhiễm nguồn nước.

Dựa vào quy định của địa điểm

• Vườn quốc gia, khu bảo tồn: Những nơi này thường yêu cầu bạn phải mang toàn bộ rác thải, bao gồm cả chất thải cá nhân, ra khỏi khu vực. Túi vệ sinh dùng một lần (WAG bag) là bắt buộc trong trường hợp này.

• Khu vực cắm trại tự do: Nếu địa hình cho phép, bạn có thể đào hố mèo. Luôn kiểm tra quy định địa phương trước khi đi.

• Trekking Tà Năng - Phan Dũng: Địa hình rừng núi, xa nguồn nước. Phương pháp đào hố mèo (cathole) bằng xẻng dã ngoại là phù hợp nhất. Bạn cần đào hố sâu 15-20cm, cách xa nguồn nước và đường mòn ít nhất 60m.

• Cắm trại tại Hồ Trị An hoặc Dầu Tiếng: Đây là các khu vực gần nguồn nước sinh hoạt. Việc đào hố không được khuyến khích. Các nhóm lớn nên sử dụng bồn cầu di động kết hợp với lều vệ sinh để đảm bảo vệ sinh và không làm ô nhiễm hồ.

• Leo núi ở các khu vực nhạy cảm như Fansipan: Lượng người đi đông và địa hình dốc. Bạn nên sử dụng túi vệ sinh chuyên dụng để thu gom chất thải và mang xuống núi. Điều này giúp bảo vệ hệ sinh thái mong manh của dãy Hoàng Liên Sơn.

• Đào hố quá nông hoặc quá gần nguồn nước: Hố mèo cần sâu ít nhất 15cm để vi sinh vật phân hủy chất thải. Việc đào hố gần sông suối gây ô nhiễm trực tiếp nguồn nước.

• Để lại giấy vệ sinh: Giấy vệ sinh phân hủy rất chậm. Bạn phải cho giấy đã sử dụng vào một túi riêng và mang về vứt đúng nơi quy định.

• Không lấp hố sau khi sử dụng: Luôn lấp đất lại và ngụy trang bằng lá cây khô để trả lại vẻ tự nhiên cho cảnh quan và ngăn động vật đào bới.

• Vứt túi vệ sinh không đúng chỗ: Túi chứa chất thải phải được mang về và bỏ vào thùng rác công cộng, không được vứt dọc đường hoặc trong rừng.

• Cathole (Hố mèo): Một hố nhỏ được đào trong đất để đi vệ sinh, sau đó lấp lại. Đây là phương pháp phổ biến nhất trong trekking.

• WAG Bag: Viết tắt của Waste Alleviation and Gelling. Đây là loại túi hai lớp, bên trong chứa bột polymer giúp làm đông đặc và khử mùi chất thải, thuận tiện cho việc vận chuyển.

• Leave No Trace (LNT): Bộ bảy nguyên tắc về đạo đức ngoài trời, hướng dẫn cách giảm thiểu tác động của con người lên thiên nhiên.

• Trowel (Xẻng dã ngoại): Dụng cụ đào đất nhỏ, nhẹ, chuyên dùng để đào hố mèo.

1. Làm thế nào để xử lý mùi hôi từ nhà vệ sinh dã ngoại?

Bạn nên sử dụng các loại hóa chất hoặc bột vi sinh chuyên dụng đổ vào bình chứa để khử mùi và thúc đẩy quá trình phân hủy.

2. Tôi có thể tự làm nhà vệ sinh dã ngoại không?

Bạn có thể tạo một hệ thống đơn giản bằng cách dùng một chiếc xô có nắp đậy kín, lót túi nilon dày và thêm mùn cưa hoặc tro bếp để khử mùi.

3. Vứt bỏ chất thải từ bồn cầu di động ở đâu?

Bạn phải đổ chất thải vào hệ thống toilet công cộng, trạm xử lý nước thải hoặc các điểm quy định, tuyệt đối không đổ ra môi trường tự nhiên.

Xem các loại nhà vệ sinh dã ngoại và phụ kiện phù hợp cho chuyến đi của bạn tại WeTrek.vn.