Lót giày là gì?

Lót giày là miếng đệm thay thế lót giày gốc, giúp tăng sự thoải mái, hỗ trợ vòm chân, giảm sốc và ngăn chấn thương khi đi bộ, chạy trail.

Lót giày, hay shoe inserts, là một lớp vật liệu có thể tháo rời được đặt bên trong giày dép. Nó thay thế cho miếng lót giày nguyên bản (insole) mà nhà sản xuất trang bị sẵn. Không giống như lót giày gốc thường mỏng và chỉ có tác dụng đệm cơ bản, lót giày chuyên dụng được thiết kế với các vật liệu và cấu trúc đặc biệt. Mục đích của chúng là cung cấp sự hỗ trợ, tăng cường sự ổn định, hấp thụ chấn động và cải thiện sự vừa vặn tổng thể của đôi giày với bàn chân của bạn.

Đối với người tham gia hoạt động ngoài trời, bàn chân phải chịu áp lực lớn và liên tục. Một đôi lót giày phù hợp mang lại nhiều lợi ích thiết thực:

• Tăng sự thoải mái: Lót giày chất lượng cao sử dụng các vật liệu đệm tốt như foam EVA hoặc gel, giúp giảm mỏi chân trong những chuyến đi bộ đường dài hoặc chạy trail kéo dài.
• Hỗ trợ vòm chân: Bàn chân mỗi người có cấu trúc vòm khác nhau (vòm thấp, trung bình, cao). Lót giày phù hợp giúp nâng đỡ vòm chân, phân bổ áp lực đều khắp bàn chân và giữ cho bàn chân ở vị trí đúng.
• Giảm sốc: Khi bạn di chuyển trên địa hình gồ ghề, lực tác động lên khớp mắt cá, đầu gối và hông là rất lớn. Lót giày giúp hấp thụ một phần lực này, bảo vệ hệ xương khớp của bạn.
• Ngăn ngừa chấn thương: Việc hỗ trợ đúng cách giúp ngăn ngừa các vấn đề phổ biến như viêm cân gan chân (plantar fasciitis), đau gót chân, hoặc nẹp ống chân (shin splints).
• Cải thiện độ vừa vặn: Nếu giày của bạn hơi rộng, một miếng lót giày có độ dày phù hợp sẽ lấp đầy khoảng trống, giúp gót chân không bị trượt và giảm nguy cơ phồng rộp.

Việc lựa chọn lót giày dựa trên ba yếu tố chính: vật liệu, độ dày (volume) và kiểu vòm chân.

Vật liệu

• Foam (Bọt xốp): Phổ biến nhất là EVA hoặc Polyurethane (PU). Foam cung cấp khả năng đệm và hỗ trợ tốt, nhẹ và bền.
• Gel: Cung cấp khả năng hấp thụ chấn động vượt trội, thường được đặt ở gót chân và mũi chân. Nó phù hợp cho các hoạt động có tác động mạnh như chạy trail.
• Cork (Nút bần): Cung cấp sự hỗ trợ cứng cáp và dần dần định hình theo bàn chân của bạn qua thời gian sử dụng.

Độ dày (Volume)

• Thấp (Low Volume): Mỏng, chiếm ít không gian trong giày. Phù hợp cho giày vừa khít như giày chạy bộ, giày leo núi kỹ thuật.
• Trung bình (Medium Volume): Độ dày vừa phải, phù hợp với hầu hết các loại giày đi bộ, giày trekking.
• Cao (High Volume): Dày nhất, dùng cho các loại giày có không gian rộng hoặc để lấp đầy khoảng trống, giúp chân vừa vặn hơn.

Hỗ trợ vòm chân

• Vòm thấp (Low Arch): Lót giày có phần hỗ trợ vòm thấp để tránh tạo áp lực không cần thiết.
• Vòm trung bình (Neutral Arch): Lót giày có độ cong vừa phải, hỗ trợ linh hoạt.
• Vòm cao (High Arch): Lót giày có phần hỗ trợ vòm cao và cứng cáp để nâng đỡ và ngăn vòm chân bị sụp xuống.

Để chọn được đôi lót giày phù hợp, bạn cần thực hiện theo các bước sau:

1. Xác định loại vòm chân: Bạn có thể thực hiện 'bài kiểm tra chân ướt'. Nhúng ướt lòng bàn chân, sau đó dẫm lên một tờ giấy hoặc bìa cứng. Nếu dấu chân hiện rõ gần như toàn bộ bàn chân, bạn có vòm thấp (bàn chân bẹt). Nếu chỉ thấy phần gót và ức bàn chân nối với nhau bằng một dải hẹp, bạn có vòm cao. Nếu ở giữa hai loại trên, bạn có vòm trung bình.

2. Xem xét hoạt động chính: Bạn cần lót giày cho hoạt động nào? Chạy trail đòi hỏi khả năng giảm sốc cao. Trekking với ba lô nặng cần sự hỗ trợ ổn định và cứng cáp. Đi bộ hàng ngày ưu tiên sự thoải mái và đệm êm.

3. Thử với giày của bạn: Luôn tháo miếng lót giày gốc ra trước khi thử lót giày mới. Đảm bảo lót giày mới nằm phẳng, không bị cộm hay thừa ở các cạnh. Nhiều loại lót giày cho phép bạn cắt tỉa phần mũi để vừa vặn hoàn hảo với kích cỡ giày.

• Trekking Tà Năng - Phan Dũng: Cung đường dài và địa hình đa dạng. Bạn cần một đôi lót giày có độ dày trung bình, hỗ trợ vòm chân tốt và đệm êm để giảm mỏi mệt sau nhiều giờ đi bộ.
• Chạy giải Vietnam Mountain Marathon (VMM) ở Sapa: Địa hình dốc và kỹ thuật. Một đôi lót giày có khả năng giảm sốc cao ở gót và mũi, đồng thời giữ gót chân ổn định để tránh trượt là lựa chọn tối ưu.
• Leo núi Bà Đen, Tây Ninh: Nhiều đá tảng và bề mặt không bằng phẳng. Bạn nên chọn lót giày có cấu trúc cứng cáp để tăng sự ổn định, giúp bàn chân không bị lật khi bước trên đá.

• Không tháo lót giày gốc: Đây là lỗi phổ biến nhất. Việc đặt lót giày mới chồng lên lót giày cũ khiến giày bị chật, gây áp lực lên mu bàn chân và làm giảm hiệu quả của lót giày mới.
• Chọn sai loại hỗ trợ vòm chân: Dùng lót cho vòm cao trên bàn chân bẹt sẽ gây đau và khó chịu. Ngược lại, bàn chân vòm cao không được hỗ trợ đủ sẽ dễ bị mỏi.
• Kỳ vọng hiệu quả tức thì: Bàn chân cần một khoảng thời gian ngắn để làm quen với sự hỗ trợ mới. Hãy mang lót giày trong vài giờ mỗi ngày trước khi sử dụng cho một chuyến đi dài.
• Cắt lót giày quá ngắn: Khi cắt tỉa lót giày để vừa với giày, hãy cắt từng chút một. Lót giày quá ngắn sẽ bị trượt bên trong giày, gây phồng rộp và khó chịu.

• Insole / Sockliner: Thuật ngữ chỉ miếng lót giày nguyên bản đi kèm khi bạn mua giày.
• Orthotics: Các loại lót giày được thiết kế y tế, thường là làm riêng theo yêu cầu để điều trị các vấn đề cụ thể về bàn chân.
• Pronation (Lật trong): Chuyển động xoay vào trong tự nhiên của bàn chân khi tiếp đất. Overpronation (lật trong quá mức) là một vấn đề phổ biến mà lót giày có thể giúp khắc phục.
• Supination (Lật ngoài): Chuyển động xoay ra ngoài của bàn chân khi di chuyển.

Khi nào tôi nên thay lót giày?

Bạn nên thay lót giày khi lót giày gốc bị mòn, mất độ đàn hồi hoặc không cung cấp đủ sự hỗ trợ cho bàn chân của bạn.

Lót giày có tuổi thọ bao lâu?

Lót giày cần được thay thế sau khoảng 6-12 tháng sử dụng thường xuyên hoặc khi có dấu hiệu mòn, rách rõ rệt.

Tôi có cần lót giày cho mọi đôi giày không?

Bạn nên ưu tiên sử dụng lót giày cho các đôi giày bạn dùng cho hoạt động cường độ cao và kéo dài như đi bộ, trekking hoặc chạy bộ.

Xem các mẫu lót giày chuyên dụng cho hoạt động ngoài trời tại WeTrek.vn.