Leo thể thao (Sport Climbing) là hình thức leo trên các tuyến được trang bị sẵn điểm bảo hiểm cố định, tập trung vào kỹ thuật và thể chất của người leo.
Leo thể thao (Sport Climbing) là một hình thức leo núi trong đó người leo di chuyển lên một vách đá hoặc tường nhân tạo. Điểm khác biệt chính là các điểm bảo hiểm, gọi là bu-lông (bolt), đã được khoan và gắn cố định vào vách đá từ trước. Người leo sẽ móc các bộ dây móc nhanh (quickdraw) vào bu-lông và luồn dây thừng qua đó để tự bảo vệ mình khi leo lên.
Cách tiếp cận này giúp người leo tập trung hoàn toàn vào việc vận động, kỹ thuật và sức mạnh để vượt qua thử thách của tuyến leo. Bạn không cần mang theo và tự đặt các dụng cụ bảo hiểm tạm thời. Điều này làm cho môn thể thao trở nên an toàn và dễ tiếp cận hơn, đặc biệt cho người mới. Leo thể thao có thể được thực hiện ở cả ngoài trời trên vách đá tự nhiên và trong nhà tại các phòng tập chuyên dụng.
Các yếu tố sau định hình nên trải nghiệm của Leo thể thao.
Đây là đặc điểm cốt lõi. Các bu-lông được gắn chắc chắn vào đá theo một lộ trình xác định. Người leo chỉ cần mang theo quickdraw để kết nối dây của mình với các điểm bảo hiểm này. Hệ thống này giảm thiểu rủi ro và cho phép bạn thử sức với các động tác khó mà không quá lo lắng về việc thiết lập điểm bảo hiểm.
Khi yếu tố tìm đường và đặt điểm bảo hiểm được loại bỏ, thử thách chính còn lại là thể chất và tinh thần. Bạn đối mặt với một bài toán vận động. Bạn cần tìm ra cách phối hợp tay, chân và thân người một cách hiệu quả nhất để leo từ điểm đầu đến điểm cuối của tuyến. Sức mạnh, sức bền, sự dẻo dai và khả năng giữ thăng bằng đều là những yếu tố quan trọng.
An toàn trong Leo thể thao phụ thuộc vào sự phối hợp giữa người leo (climber) và người hãm dây (belayer). Người hãm dây đứng bên dưới, sử dụng một thiết bị chuyên dụng để quản lý dây thừng, giúp bắt lại người leo một cách an toàn khi họ bị ngã. Hệ thống bu-lông cố định, dây thừng, đai an toàn và thiết bị hãm dây tạo thành một chuỗi an toàn khép kín và đáng tin cậy khi được sử dụng đúng cách.
Mỗi tuyến leo thể thao đều được xếp hạng độ khó theo một thang đo cụ thể, ví dụ như hệ thống Yosemite Decimal System (YDS) của Mỹ hoặc hệ thống của Pháp. Ví dụ, tại Việt Nam, các tuyến leo thường được xếp hạng theo hệ thống của Pháp, như 6a, 6b, 7a. Hệ thống này giúp bạn lựa chọn những tuyến leo phù hợp với trình độ của mình và theo dõi sự tiến bộ theo thời gian.
Leo thể thao đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam. Bạn có hai lựa chọn chính để trải nghiệm môn này.
Leo ngoài trời (Outdoor climbing) tập trung tại các khu vực có vách đá vôi phù hợp. Hữu Lũng, Lạng Sơn là địa điểm nổi tiếng nhất với hàng trăm tuyến leo có độ khó đa dạng. Vịnh Lan Hạ, Cát Bà, Hải Phòng cũng là một điểm đến kinh điển với các vách đá dựng đứng trên mặt nước. Những địa điểm này thu hút cộng đồng leo núi trong nước và quốc tế đến chinh phục.
Leo trong nhà (Indoor climbing) là một lựa chọn tuyệt vời để luyện tập và làm quen với môn thể thao. Các thành phố lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh có nhiều phòng tập leo núi hiện đại. Đây là môi trường an toàn, được kiểm soát để bạn rèn luyện kỹ thuật, sức mạnh và gặp gỡ những người cùng đam mê.
Để bắt đầu, bạn cần một số trang bị cơ bản để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
• Giày leo núi (Climbing shoes): Cung cấp độ bám và sự chính xác khi đặt chân lên các mấu đá nhỏ.
• Đai leo núi (Climbing harness): Đeo quanh hông và đùi, là điểm kết nối chính giữa bạn và dây thừng.
• Dây leo núi (Climbing rope): Loại dây dynamic có độ co giãn để hấp thụ lực khi ngã.
• Dụng cụ hãm dây (Belay device): Dùng bởi người belayer để kiểm soát dây và bắt lại người leo khi ngã.
• Quickdraws: Gồm hai móc khóa (carabiner) nối với nhau bằng một đoạn dây dù ngắn, dùng để nối dây thừng vào bu-lông trên vách đá.
• Túi bột magiê (Chalk bag): Chứa bột phấn giúp tay khô và tăng độ bám.
• Mũ bảo hiểm (Helmet): Bảo vệ đầu khỏi đá rơi hoặc va đập, đặc biệt quan trọng khi leo ngoài trời.
Leo thể thao có khác gì leo núi truyền thống?
Leo thể thao dùng các điểm bảo hiểm cố định có sẵn, còn leo núi truyền thống đòi hỏi người leo tự đặt các điểm bảo hiểm tạm thời.
Người mới bắt đầu có tham gia Leo thể thao được không?
Người mới hoàn toàn bắt đầu được với Leo thể thao tại các phòng tập trong nhà dưới sự hướng dẫn của chuyên gia.
Leo thể thao có an toàn không?
Leo thể thao an toàn khi bạn tuân thủ đúng kỹ thuật, sử dụng trang bị phù hợp và luôn có người hỗ trợ tin cậy.
Để bắt đầu hành trình leo núi của bạn, hãy trang bị đầy đủ dụng cụ chuyên dụng. Xem toàn bộ trang bị leo núi tại WeTrek.vn.