Hệ glucolysis là gì?

Ngày cập nhật 25/11/2025 10:00 PM - 39 lượt xem
Hệ glucolysis (Glycolytic System) là gì?

Hệ glucolysis là hệ thống năng lượng của cơ thể, phân giải glucose để tạo ra năng lượng nhanh cho các hoạt động cường độ cao trong thời gian ngắn.

Hệ glucolysis hoạt động như thế nào?

Cơ thể bạn sử dụng ba hệ thống năng lượng chính để hoạt động. Hệ glucolysis, hay hệ thống đường phân, là hệ thống thứ hai được kích hoạt khi bạn vận động. Nó đứng giữa hệ phosphagen (cho những cú bứt tốc cực ngắn) và hệ oxy hóa (cho các hoạt động bền bỉ, kéo dài).

Hệ thống này hoạt động bằng cách phân giải glucose (đường) dự trữ trong cơ bắp và máu. Quá trình này không cần oxy, nên nó được gọi là quá trình yếm khí (anaerobic). Nó tạo ra Adenosine Triphosphate (ATP), phân tử mang năng lượng cho mọi hoạt động của tế bào. Năng lượng từ hệ glucolysis đủ nhanh và mạnh cho các nỗ lực cường độ cao kéo dài từ khoảng 10 giây đến 2 phút.

Sản phẩm phụ của quá trình này là axit lactic. Khi axit lactic tích tụ trong cơ bắp, bạn sẽ cảm thấy nóng rát và mỏi. Đây là tín hiệu cho thấy cơ thể đang đạt đến giới hạn của hệ thống năng lượng này.

Vai trò của hệ glucolysis trong các hoạt động ngoài trời

Hệ glucolysis đóng một vai trò quan trọng trong nhiều khoảnh khắc quyết định của các chuyến đi. Bạn dựa vào nó khi cần một nguồn năng lượng mạnh mẽ và tức thời nhưng dài hơn một cú bật nhảy.

Các ví dụ thực tế tại Việt Nam:

• Leo núi, trekking: Khi bạn phải vượt qua một con dốc cao và gắt trên cung đường Tà Năng Phan Dũng. Cơ thể bạn huy động hệ glucolysis để cung cấp đủ sức mạnh cho đôi chân trong vài phút leo liên tục.

• Chạy trail: Trong một cuộc thi chạy địa hình ở Sapa, bạn cần tăng tốc để vượt qua một đoạn dốc ngắn hoặc bứt phá về đích. Năng lượng cho cú nước rút này đến từ hệ glucolysis.

• Đạp xe địa hình: Những đoạn đạp nước rút lên một con dốc kỹ thuật ở Đà Lạt đòi hỏi một nguồn năng lượng nhanh và mạnh. Hệ glucolysis đáp ứng chính xác nhu cầu này.

• Chèo thuyền kayak: Khi bạn cần chèo nhanh và mạnh để vượt qua một đoạn ghềnh ngắn trên sông Nho Quế. Sức mạnh của những cú chèo đó được cung cấp bởi hệ thống năng lượng này.

Làm sao để cải thiện hệ glucolysis?

Bạn hoàn toàn có thể rèn luyện để cải thiện hiệu quả của hệ thống năng lượng này. Việc tập luyện và dinh dưỡng đúng cách giúp cơ thể tạo ra năng lượng nhanh hơn và chịu đựng axit lactic tốt hơn.

Tập luyện

Phương pháp hiệu quả nhất để rèn luyện hệ glucolysis là tập luyện cường độ cao ngắt quãng (HIIT). Các bài tập này bao gồm những khoảng thời gian vận động hết sức, xen kẽ với những khoảng nghỉ ngắn. Mục tiêu là đẩy cơ thể hoạt động ở ngưỡng yếm khí.

Một số bài tập bạn có thể áp dụng:

• Chạy biến tốc: Chạy nước rút 400m, sau đó đi bộ hoặc chạy nhẹ 400m để hồi phục. Lặp lại chu kỳ này 4-6 lần.

• Đạp xe tại chỗ: Đạp nhanh hết sức trong 30 giây, sau đó đạp nhẹ trong 60 giây. Lặp lại 8-10 lần.

• Các bài tập Tabata: Thực hiện một động tác (như burpees, jumping jacks) hết sức trong 20 giây, nghỉ 10 giây. Lặp lại 8 lần cho một bài.

Dinh dưỡng

Nhiên liệu chính cho hệ glucolysis là carbohydrate. Để tối ưu hóa hiệu suất, bạn cần đảm bảo cung cấp đủ carbohydrate cho cơ thể trước và trong khi hoạt động.

• Trước hoạt động: Ăn một bữa ăn nhẹ giàu carbohydrate dễ tiêu hóa khoảng 1-2 giờ trước khi tập. Các lựa chọn tốt bao gồm chuối, yến mạch, bánh mì, khoai lang.

• Trong hoạt động kéo dài: Nếu bạn tham gia các hoạt động kéo dài hơn 90 phút, việc bổ sung carbohydrate là cần thiết. Gel năng lượng hoặc thanh năng lượng cung cấp một nguồn đường hấp thụ nhanh, giúp nạp lại kho dự trữ glycogen và duy trì hiệu suất.

Cảm giác “nóng rát” cơ bắp: vai trò của axit lactic

Nhiều người cho rằng axit lactic là nguyên nhân gây đau nhức cơ bắp sau khi tập luyện. Điều này không hoàn toàn chính xác. Cảm giác nóng rát bạn cảm thấy trong khi vận động cường độ cao là do sự tích tụ của ion hydro, một thành phần của axit lactic. Nó làm giảm độ pH trong cơ bắp, gây ức chế enzyme và cản trở quá trình co cơ.

Cảm giác này là một cơ chế bảo vệ của cơ thể. Nó báo hiệu rằng bạn đang đẩy cơ thể đến giới hạn và cần giảm tốc độ. Việc rèn luyện thường xuyên giúp cơ thể bạn xử lý và loại bỏ axit lactic hiệu quả hơn. Điều này cho phép bạn duy trì cường độ cao trong thời gian dài hơn trước khi cảm thấy mỏi.

Câu hỏi thường gặp

Hệ glucolysis cung cấp năng lượng trong bao lâu?

Hệ glucolysis cung cấp năng lượng chính cho các hoạt động cường độ cao kéo dài từ 10 giây đến khoảng 2 phút.

Tập HIIT có giúp cải thiện hệ glucolysis không?

Có, tập luyện cường độ cao ngắt quãng (HIIT) là phương pháp hiệu quả nhất để rèn luyện và cải thiện hệ thống năng lượng này.

Nên ăn gì trước khi tập luyện để tối ưu hệ glucolysis?

Bạn nên ăn các loại carbohydrate tiêu hóa nhanh như chuối, yến mạch hoặc bánh mì trắng trước buổi tập khoảng 30-60 phút.

Để hỗ trợ năng lượng cho các hoạt động cường độ cao, bạn cần bổ sung carbohydrate kịp thời. Xem các sản phẩm gel và thanh năng lượng tại WeTrek.vn.

Chia sẻ bài viết:
Showroom
Bài viết cùng chuyên mục
Bình khí lặn (Scuba Tank) là gì?

Bình khí lặn (Scuba Tank) là gì?

Tìm hiểu về bình khí lặn, thiết bị cung cấp khí thở dưới nước. Hiểu rõ cấu tạo, nguyên lý hoạt động, và sự khác biệt giữa bình nhôm và thép. Nắm vững các thông số quan trọng như dung tích, áp suất làm việc và ngày kiểm định để lặn an toàn.
Bộ điều áp phụ (Octopus Regulator) là gì?

Bộ điều áp phụ (Octopus Regulator) là gì?

Bộ điều áp phụ (Octopus Regulator) là nguồn khí dự phòng thiết yếu, giúp bạn và bạn lặn xử lý các tình huống khẩn cấp dưới nước. Tìm hiểu về cấu tạo, vai trò, cách phân biệt và những lưu ý sử dụng để đảm bảo an toàn cho mọi chuyến lặn.
Bộ điều áp (Regulator) là gì?

Bộ điều áp (Regulator) là gì?

Bộ điều áp (Regulator) giúp bạn thở an toàn dưới nước. Tìm hiểu chi tiết về cấu tạo, nguyên lý hoạt động, cách chọn mua và bảo quản thiết bị lặn quan trọng này.
Áo điều chỉnh nổi (Buoyancy Control Device (BCD)) là gì?

Áo điều chỉnh nổi (Buoyancy Control Device (BCD)) là gì?

Tìm hiểu về Áo điều chỉnh nổi (BCD), một thiết bị lặn biển thiết yếu. Bài viết giải thích rõ cấu tạo, chức năng và các loại BCD phổ biến. Bạn sẽ học cách BCD giúp kiểm soát độ nổi để lặn an toàn và thoải mái.
Chân vịt (Fins) là gì?

Chân vịt (Fins) là gì?

Tìm hiểu về chân vịt (fins) lặn biển, một thiết bị giúp bạn di chuyển hiệu quả dưới nước. Bài viết giải thích vai trò, các loại chân vịt phổ biến như gót trần, gót bít, và hướng dẫn bạn cách chọn sản phẩm phù hợp cho lặn bình khí hoặc lặn ống thở.
Mặt nạ lặn (Dive Mask) là gì?

Mặt nạ lặn (Dive Mask) là gì?

Mặt nạ lặn là gì? Tìm hiểu chức năng, cấu tạo và cách phân biệt với kính bơi. Hướng dẫn chọn mặt nạ vừa vặn để đảm bảo tầm nhìn rõ nét và an toàn khi lặn biển.
x
Nhập số điện thoại của bạn để tiếp tục
Nhập mật khẩu 4 chữ số được gửi đến
hoặc