Dấu hiệu hạ thân nhiệt là gì?

Ngày cập nhật 05/11/2025 05:26 PM - 13 lượt xem

NỘI DUNG CHÍNH [hiệnẩn]

Hạ thân nhiệt là gì?
Các giai đoạn và dấu hiệu của hạ thân nhiệt
Giai đoạn 1: Hạ thân nhiệt nhẹ (32-35°C)
Giai đoạn 2: Hạ thân nhiệt trung bình (28-32°C)
Giai đoạn 3: Hạ thân nhiệt nặng (Dưới 28°C)
Cần làm gì khi phát hiện dấu hiệu hạ thân nhiệt?
Phòng ngừa hạ thân nhiệt khi đi outdoor
Câu hỏi thường gặp

TL;DR: Dấu hiệu hạ thân nhiệt là các biểu hiện của cơ thể khi mất nhiệt nhanh hơn khả năng tạo nhiệt, từ run rẩy, nói lắp đến mất ý thức.

Hạ thân nhiệt là gì?

Hạ thân nhiệt xảy ra khi nhiệt độ cơ thể bạn giảm xuống dưới 35°C (95°F). Ở nhiệt độ này, các cơ quan quan trọng không thể hoạt động bình thường. Nếu không được xử lý kịp thời, hạ thân nhiệt dẫn đến suy tim, suy hô hấp và tử vong. Người đi trekking, leo núi ở Việt Nam cần nhận biết sớm các dấu hiệu này, đặc biệt khi đi vào mùa lạnh hoặc thời tiết mưa gió ở các vùng núi cao phía Bắc.

Các giai đoạn và dấu hiệu của hạ thân nhiệt

Hạ thân nhiệt tiến triển qua ba giai đoạn. Mỗi giai đoạn có những dấu hiệu riêng biệt. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu ở giai đoạn đầu là rất quan trọng để có thể xử lý kịp thời.

Giai đoạn 1: Hạ thân nhiệt nhẹ (32-35°C)

Đây là giai đoạn cơ thể đang cố gắng chống lại cái lạnh. Các dấu hiệu phổ biến nhất bao gồm:

• Run rẩy không kiểm soát. Đây là phản ứng tự nhiên của cơ thể để tạo ra nhiệt.

• Da lạnh và nổi da gà.

• Môi bắt đầu tái xanh.

• Bàn tay, bàn chân tê và mất đi sự khéo léo. Bạn sẽ thấy khó khăn khi thực hiện các thao tác đơn giản như kéo khóa áo.

• Đi tiểu thường xuyên.

Ví dụ thực tế: Một bạn trekker đang leo lên đỉnh Fansipan vào tháng 1. Dù đã mặc áo khoác, bạn bắt đầu run liên tục và thấy các ngón tay của mình cứng lại, khó cầm gậy trekking. Đây là dấu hiệu hạ thân nhiệt nhẹ.

Giai đoạn 2: Hạ thân nhiệt trung bình (28-32°C)

Ở giai đoạn này, tình trạng trở nên nguy hiểm hơn. Các hệ thống trong cơ thể bắt đầu hoạt động chậm lại. Một dấu hiệu nguy hiểm là người bệnh ngừng run rẩy.

• Ngừng run. Đây là dấu hiệu cơ thể đã cạn kiệt năng lượng để tạo nhiệt.

• Lú lẫn, mất phương hướng. Người bệnh có thể không biết mình đang ở đâu.

• Nói lắp hoặc nói không mạch lạc.

• Phối hợp vận động kém, đi lại loạng choạng như người say rượu.

• Hành vi kỳ lạ, ví dụ như cởi bỏ quần áo vì cảm thấy nóng. Đây là một hiện tượng nguy hiểm do não bộ bị rối loạn.

• Mạch và nhịp thở chậm lại.

Ví dụ thực tế: Một nhóm đang trekking Tà Xùa gặp mưa phùn và gió lớn. Một thành viên đột nhiên ngừng run, đi chậm lại và trả lời các câu hỏi một cách khó hiểu. Anh ta bắt đầu vấp ngã thường xuyên. Đây là dấu hiệu của hạ thân nhiệt trung bình.

Giai đoạn 3: Hạ thân nhiệt nặng (Dưới 28°C)

Đây là một tình huống y tế khẩn cấp, đe dọa trực tiếp đến tính mạng. Người bệnh cần được cấp cứu ngay lập tức.

• Bất tỉnh hoặc mất ý thức.

• Mạch rất yếu hoặc không bắt được.

• Hô hấp rất chậm và nông.

• Đồng tử giãn.

• Da lạnh khi chạm vào.

Ở giai đoạn này, người bệnh có thể trông giống như đã chết. Bạn vẫn cần thực hiện sơ cứu và gọi hỗ trợ y tế khẩn cấp. Nhiều người đã được cứu sống dù ở trong tình trạng hạ thân nhiệt nặng.

Cần làm gì khi phát hiện dấu hiệu hạ thân nhiệt?

Khi bạn hoặc đồng đội có dấu hiệu hạ thân nhiệt, hãy hành động ngay lập tức.

1. Đưa người bệnh ra khỏi môi trường lạnh. Tìm nơi trú ẩn, tránh gió và mưa.

2. Cởi bỏ quần áo ướt. Thay bằng quần áo khô, nhiều lớp.

3. Làm ấm cơ thể. Dùng chăn, túi ngủ, hoặc chăn cứu sinh (emergency blanket). Nếu có thể, hãy dùng thân nhiệt của người khác để làm ấm.

4. Cho uống nước ấm, ngọt. Nước đường ấm hoặc trà gừng giúp cung cấp năng lượng. Không cho uống rượu hoặc cà phê.

5. Gọi cứu hộ nếu tình trạng không cải thiện hoặc trở nên tồi tệ hơn.

Phòng ngừa hạ thân nhiệt khi đi outdoor

Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Luôn chuẩn bị kỹ lưỡng để tránh hạ thân nhiệt.

• Mặc đủ ấm và theo nguyên tắc nhiều lớp (base layer, mid layer, outer layer).

• Luôn mang theo áo mưa hoặc áo khoác chống nước, chống gió.

• Giữ cho đầu, tay và chân luôn khô và ấm bằng mũ, găng tay và tất len.

• Ăn đủ calo và uống đủ nước, ngay cả khi bạn không thấy khát.

• Kiểm tra dự báo thời tiết trước chuyến đi và chuẩn bị cho kịch bản xấu nhất.

Hiểu rõ các dấu hiệu hạ thân nhiệt là kỹ năng sinh tồn quan trọng cho bất kỳ ai tham gia hoạt động ngoài trời. Chuẩn bị đúng trang bị sẽ giúp bạn an toàn và tận hưởng trọn vẹn chuyến đi.