Chảo gang là gì?

Chảo gang là một loại chảo được đúc nguyên khối từ hợp kim của sắt và carbon. Đặc điểm nhận biết của nó là trọng lượng nặng, thành chảo dày và khả năng giữ nhiệt vượt trội. Không giống các loại chảo chống dính phủ hóa chất, bề mặt chống dính của chảo gang được tạo ra tự nhiên qua một quá trình gọi là "tôi dầu" (seasoning). Quá trình này tạo ra một lớp polymer hóa từ dầu mỡ, giúp thức ăn không bị dính và bảo vệ chảo khỏi gỉ sét.

• Giữ nhiệt và phân bổ nhiệt đều. Chảo gang nóng lên từ từ nhưng giữ nhiệt rất lâu, giúp món ăn chín đều và có lớp vỏ ngoài vàng giòn. Điều này lý tưởng cho việc áp chảo bò bít tết ngay tại khu cắm trại.
• Độ bền cao. Một chiếc chảo gang có thể sử dụng qua nhiều thế hệ nếu được bảo quản đúng cách. Nó không bị cong vênh ở nhiệt độ cao.
• Đa năng. Bạn có thể sử dụng chảo gang trên mọi loại bếp, từ bếp gas, bếp từ, bếp hồng ngoại cho đến bếp củi hoặc trực tiếp trên lửa trại.
• Chống dính tự nhiên. Lớp tôi dầu càng dày, khả năng chống dính của chảo càng tốt mà không cần đến lớp phủ hóa học.
• Bổ sung một lượng nhỏ sắt vào thức ăn. Đây là một lợi ích nhỏ nhưng có giá trị cho sức khỏe.

• Rất nặng. Trọng lượng là một trở ngại lớn khi bạn cần di chuyển nhiều, đặc biệt là trong các chuyến đi bộ đường dài.
• Cần chăm sóc đặc biệt. Chảo gang yêu cầu quy trình tôi dầu và vệ sinh riêng, không thể rửa bằng máy rửa bát hay ngâm nước quá lâu.
• Dễ bị gỉ sét. Nếu không được lau khô hoàn toàn sau khi rửa, chảo sẽ nhanh chóng bị gỉ.
• Phản ứng với thực phẩm có tính axit. Nấu các món ăn chứa nhiều cà chua hoặc chanh trong thời gian dài có thể làm hỏng lớp tôi dầu và khiến thức ăn có vị kim loại.

Việc lựa chọn chảo gang phụ thuộc vào nhu cầu sử dụng của bạn, đặc biệt là cho các hoạt động ngoài trời.

• Kích thước. Nếu bạn đi một mình hoặc hai người, một chiếc chảo đường kính 20-25cm là đủ. Nếu đi cắm trại theo nhóm đông hoặc gia đình, hãy chọn loại 30cm trở lên.
• Trọng lượng. Nếu bạn cắm trại bằng ô tô, trọng lượng không phải là vấn đề lớn. Tuy nhiên, nếu bạn đi bộ leo núi, hãy cân nhắc kỹ hoặc tìm các phiên bản chảo gang có thiết kế mỏng nhẹ hơn.
• Thiết kế tay cầm. Tay cầm dài giúp bạn thao tác dễ dàng trên bếp. Một số loại có thêm tay cầm phụ nhỏ đối diện để bạn nhấc chảo lên dễ hơn khi nó đầy thức ăn và đang nóng.
• Bề mặt chảo. Chảo gang mới thường có bề mặt hơi nhám. Qua thời gian sử dụng và tôi dầu, bề mặt sẽ trở nên láng bóng và chống dính tốt hơn.

Tôi dầu là bước quan trọng nhất để tạo lớp chống dính và bảo vệ chảo gang. Ngay cả với chảo đã được tôi dầu sẵn từ nhà sản xuất, bạn vẫn nên thực hiện thêm vài lần để lớp bảo vệ tốt hơn.

1. Rửa sạch và làm khô. Rửa chảo bằng nước ấm và một ít nước rửa chén loãng (chỉ lần đầu tiên), sau đó lau khô hoàn toàn. Đặt chảo lên bếp ở lửa nhỏ vài phút để đảm bảo không còn hơi ẩm.
2. Thoa dầu. Dùng một miếng vải hoặc giấy ăn sạch, thoa một lớp dầu ăn thật mỏng lên toàn bộ bề mặt chảo, cả bên trong, bên ngoài và tay cầm. Các loại dầu tốt để tôi chảo bao gồm dầu hạt lanh, dầu hạt cải, hoặc dầu thực vật.
3. Nung nóng. Đặt chảo úp ngược vào lò nướng ở nhiệt độ 230-260 độ C trong 1 giờ. Nếu không có lò, bạn có thể đặt chảo trên bếp lửa cho đến khi dầu bốc khói và khô lại. Việc này giúp lớp dầu polymer hóa, tạo thành một lớp màng cứng.
4. Để nguội và lặp lại. Tắt bếp hoặc lò và để chảo nguội tự nhiên. Lặp lại quá trình thoa dầu và nung nóng thêm 2-3 lần để có lớp chống dính hoàn hảo.

Để chảo gang bền bỉ, bạn cần tuân thủ quy trình vệ sinh đúng cách.

• Vệ sinh ngay khi còn ấm. Sau khi nấu, hãy vệ sinh chảo ngay khi nó còn ấm. Dùng nước nóng và bàn chải hoặc miếng chùi nhựa để loại bỏ thức ăn thừa.
• Tránh dùng xà phòng. Nước rửa chén có thể làm mòn lớp tôi dầu mà bạn đã mất công tạo dựng. Nếu bắt buộc phải dùng, hãy chọn loại rất nhẹ và tôi dầu lại ngay sau đó.
• Làm khô hoàn toàn. Đây là bước cực kỳ quan trọng để chống gỉ. Sau khi rửa, lau khô chảo bằng khăn và đặt lên bếp ở lửa nhỏ vài phút để hơi nước bay hết.
• Thoa một lớp dầu bảo quản. Sau khi chảo đã khô và nguội, thoa một lớp dầu ăn thật mỏng lên bề mặt bên trong trước khi cất giữ.

Chảo gang là một công cụ tuyệt vời nhưng không phải lúc nào cũng phù hợp cho mọi chuyến đi.

• Phù hợp nhất cho cắm trại bằng ô tô (Car Camping). Khi bạn không phải mang vác đồ đạc trên lưng, chảo gang là lựa chọn hoàn hảo để chế biến những bữa ăn thịnh soạn. Bạn có thể làm bò bít tết, trứng ốp la, khoai tây chiên tại các điểm cắm trại như hồ Trị An, Ba Vì.
• Ít phù hợp cho đi bộ đường dài (Trekking). Với trọng lượng nặng, chảo gang không phải là lựa chọn tối ưu cho những chuyến đi bộ dài ngày, leo núi Fansipan hay Tà Năng, nơi mỗi gram hành lý đều cần được tính toán.
• Lý tưởng để nấu trên lửa trại. Độ bền của gang cho phép bạn đặt nó trực tiếp lên lửa trại mà không lo hư hỏng, mang lại trải nghiệm nấu ăn ngoài trời đích thực.