Bảo hiểm phụ khi xuống dây là gì?

Ngày cập nhật 09/11/2025 07:21 PM - 57 lượt xem

NỘI DUNG CHÍNH [hiệnẩn]

Bảo hiểm phụ khi xuống dây là gì?
Tại sao bạn cần bảo hiểm phụ khi xuống dây?
Các loại bảo hiểm phụ phổ biến
Sử dụng nút dây ma sát (Friction Hitch)
Sử dụng thiết bị cơ khí
Cách thiết lập bảo hiểm phụ với nút Autoblock
Ví dụ thực tế tại Việt Nam
Câu hỏi thường gặp
Tôi có nên luôn dùng bảo hiểm phụ không?
Đặt nút bảo hiểm phụ ở trên hay dưới thiết bị hãm?
Tôi cần loại dây gì để làm nút ma sát?

Bảo hiểm phụ khi xuống dây là một nút dây ma sát hoặc thiết bị tự hãm, giúp bạn tự động dừng lại nếu vô tình buông tay khỏi dây điều khiển.

Bảo hiểm phụ khi xuống dây là gì?

Bảo hiểm phụ khi xuống dây, hay rappel backup, là một hệ thống an toàn thứ cấp. Hệ thống này hoạt động độc lập với tay phanh của bạn. Nó sử dụng một nút dây ma sát hoặc một thiết bị cơ khí chuyên dụng. Chức năng chính của nó là tự động hãm và dừng bạn lại trên dây nếu bạn mất kiểm soát, chẳng hạn như khi tuột tay hoặc bị một yếu tố bên ngoài tác động.

Tại sao bạn cần bảo hiểm phụ khi xuống dây?

Xuống dây là một kỹ thuật có rủi ro. Việc mất kiểm soát tay phanh có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Bảo hiểm phụ là lớp phòng vệ cuối cùng của bạn. Nó bảo vệ bạn khỏi những tình huống bất ngờ không thể lường trước.

Các lý do chính bạn nên dùng bảo hiểm phụ:

• Mất kiểm soát tay phanh: Tay bạn có thể bị mỏi, trơn trượt hoặc bạn có thể hoảng loạn và buông dây.

• Tác động từ môi trường: Đá rơi, ong đốt, hoặc một cơn gió mạnh bất ngờ có thể khiến bạn giật mình và buông tay.

• Cần dừng lại để xử lý sự cố: Nếu dây bị rối, mắc kẹt hoặc bạn cần giúp đỡ người khác, bảo hiểm phụ cho phép bạn rảnh tay để giải quyết vấn đề.

• Cứu hộ: Trong tình huống cứu hộ, việc có một hệ thống tự hãm là cực kỳ quan trọng để đảm bảo an toàn cho cả người cứu hộ và nạn nhân.

Các loại bảo hiểm phụ phổ biến

Có hai loại bảo hiểm phụ chính: sử dụng nút dây ma sát và sử dụng thiết bị cơ khí. Mỗi loại có ưu và nhược điểm riêng.

Sử dụng nút dây ma sát (Friction Hitch)

Đây là phương pháp phổ biến nhất, linh hoạt và không đòi hỏi nhiều thiết bị. Bạn chỉ cần một đoạn dây phụ (prusik cord) có đường kính nhỏ hơn dây leo chính.

• Nút Autoblock (Machard Knot): Đây là nút được khuyến khích nhất cho việc làm bảo hiểm phụ khi xuống dây. Nút này dễ thắt, hoạt động mượt mà trên dây và dễ dàng nhả ra sau khi chịu tải. Nó bám vào dây chính khi có lực tác động và trượt nhẹ khi bạn đẩy nó xuống bằng tay.

• Nút Prusik: Là một nút ma sát kinh điển và rất an toàn. Nó bám chặt vào dây theo cả hai chiều. Nhược điểm của nó là có thể siết quá chặt sau khi chịu tải nặng, gây khó khăn khi muốn nhả ra.

• Nút Klemheist (French Prusik): Nút này tương tự Prusik nhưng dễ nhả hơn. Nó cũng là một lựa chọn tốt, đặc biệt khi dùng với dây dẹt (webbing).

Sử dụng thiết bị cơ khí

Các thiết bị cơ khí được thiết kế chuyên dụng để hoạt động như một bộ hãm phụ. Chúng thường dễ sử dụng hơn nút dây nhưng nặng và đắt tiền hơn.

• Petzl Shunt: Là một thiết bị cổ điển được thiết kế riêng cho mục đích này. Nó trượt theo bạn trên dây và sẽ khóa lại ngay khi có lực giật đột ngột.

• Thiết bị hãm có hỗ trợ phanh: Một số người sử dụng các thiết bị như Petzl GriGri làm bảo hiểm phụ, nhưng kỹ thuật này phức tạp và đòi hỏi kiến thức chuyên sâu. Phương pháp này không được khuyến khích cho người mới bắt đầu.

Cách thiết lập bảo hiểm phụ với nút Autoblock

Nút Autoblock là lựa chọn tiêu chuẩn. Bạn nên đặt nút bảo hiểm phụ này BÊN DƯỚI thiết bị hãm (ATC, Figure 8). Vị trí này cho phép hệ thống hoạt động tự nhiên và hiệu quả nhất.

Các bước thực hiện:

1. Chuẩn bị một đoạn dây phụ dài khoảng 40-50 cm, đường kính 5-6 mm.

2. Quấn dây phụ quanh cả hai sợi dây leo chính từ 3 đến 5 vòng. Số vòng quấn phụ thuộc vào độ trơn của dây.

3. Móc hai đầu của vòng dây phụ vào một carabiner có khóa.

4. Móc carabiner này vào vòng đeo chân (leg loop) trên đai an toàn của bạn.

5. Kiểm tra hệ thống. Kéo nút dây xuống để đảm bảo nó trượt mượt. Sau đó, thả tay ra và dồn trọng lượng vào nút. Nút phải bám chặt vào dây và giữ bạn lại.

Khi xuống dây, tay phanh của bạn vẫn điều khiển tốc độ như bình thường. Tay còn lại đặt hờ lên nút Autoblock để đẩy nó trượt xuống cùng bạn. Nếu bạn buông tay, nút sẽ tự động siết lại.

Ví dụ thực tế tại Việt Nam

Một nhóm đang thực hiện hoạt động vượt thác (canyoning) tại thác Datanla, Đà Lạt. Một thành viên đang xuống dây thì bất ngờ một dòng nước mạnh xối vào mặt, khiến anh ta giật mình và buông tay phanh. Ngay lập tức, nút Autoblock mà anh đã thiết lập bên dưới thiết bị hãm siết chặt vào dây. Nó dừng cú trượt của anh lại một cách an toàn. Anh có vài giây để định thần, lấy lại kiểm soát và tiếp tục hành trình xuống thác.

Câu hỏi thường gặp

Tôi có nên luôn dùng bảo hiểm phụ không?

Có, bạn nên luôn dùng bảo hiểm phụ trong mọi lần xuống dây để đảm bảo an toàn tối đa.

Đặt nút bảo hiểm phụ ở trên hay dưới thiết bị hãm?

Bạn nên đặt nút bảo hiểm phụ bên dưới thiết bị hãm để hệ thống hoạt động hiệu quả nhất.

Tôi cần loại dây gì để làm nút ma sát?

Bạn cần một đoạn dây phụ chuyên dụng có đường kính nhỏ hơn dây leo chính khoảng 2-3 mm.

An toàn luôn là ưu tiên hàng đầu trong các hoạt động ngoài trời. Trang bị kiến thức và kỹ năng đúng đắn giúp bạn tự tin đối mặt với mọi thử thách.

Để đảm bảo an toàn, hãy trang bị cho mình những đoạn dây phụ và khóa carabiner phù hợp. Xem các thiết bị leo núi và xuống dây chất lượng tại WeTrek.vn.

Chia sẻ bài viết: